یکم رجب المرجب

1-زیارت امام حسین علیه السلام :

در شب و روز اول این ماه زیارت مولانا الشهید ابی عبدالله الحسین علیه السلام مستحب است . از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند : ((کسی که امام حسین را در روز اول رجب زیارت کند ، خداوند متعال گناهان او را می بخشد ))(1) . اگر برای کسی زیارت آن حضرت در این روز ممکن نباشد ، مشاهد مشرّفه دیگر معصومین را زیارت کتد و اگر این هم برایش ممکن نبود با سلام از راه دور به طرف آن قبور شریف اظهار ارادت نماید (2)

پاورقی :

1-تهذیب الاحکام : ج6ص48 . کامل الزیارات :ص322.339 . وسائل الشیعة :ج14ص465 . توضیح المقاصد : 16 . مصباح المجتهد : ص737 . بحارالانوار :ج98ص89 . فیض العلام :ص292 . تقویم شیعه :ص185 .

2-مسارالشیعة :ص34 . تقویم شیعة :ص185

2-ولادت امام محمد باقر علیه السلام 

حضرت امام محمد بن علی باقر العلوم علیهما السلام در روز جمعه اول رجب سال 57 ه در مدینه متولد شدند (1)  . ولادت آن حضرت روزهای سوم(2) و ششم صفر و پنجم و بیست و دوم رجب هم ذکر شده است .

نام مبارک آن حضرت محمد ، کنیه ایشان ابوجعفر و القاب آن حضرت باقرالعلوم ، الشاکرالله ، هادی ، امین و شبیه است ، و لقب اخیر به خاطر شباهت آن حضرت به پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم است .(3)

پدر بزرگوارشان حضرت امام زین العابدین علی بن الحسین علیه السلام و مادرشان حضرت ام عبدالله فاطمه دختر امام حسن مجتبی علیه السلام است . امام باقر علیه السلام اولین علوی است که از پدر و مادر نسب شریفش به پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و امیرالمومنین علیه السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها می رسد (4)

امام صادق علیه السلام در مورد ام عبدالله می فرماید : ((جده ام صدیقه بود و در میان فرزندان امام حسن علیه السلام ، زنی به درجه و مرتبه او نرسید ))(5) . در عظمت و شرافت این بانو همین بس که با حضرت سیدالساجدین علیه السلام و باقرالعلوم علیه السلام در واقعه کربلا حضور داشت و همراه آن بزرگواران و زینب کبری سلام الله علیها و دیگر اهل بیت علیهم السلام به اسارت رفت و وقایع کوفه و شام را دید .

پاورقی :

1-دلائل الامامة :ص215 . مصباح کفعمی :ج2ص599 . زادالمعاد :ص20 . مصباح المجتهد :ص737 . فیض العلام:ص294 . مناقب آل ابی طالب :ج4ص227 . اعلام الوری :ج1ص498 . مسارالشیعة :ص33 . قلائد النحور :ج رجب ص4 . بحارالانوار :ج46ص212.213 . اختیارات :ص36 . تقویم شیعة :ص185 .

2-مناقب آل ابی طالب :ج4ص227 . بحارالانوار :ج46ص216 . روضة الواعظین :ص207 . اختیارات :ص33 . تقویم المحسنین :ص15 . تقویم شیعه :ص185

3-دلائل الامامة :ص216 . مناقب آل ابی طالب :ج4ص227 . بحارالانوار :ج46ص222.295

4-تهذیب الاحکام :ج6ص77 . مناقب آل ابی طالب :ج4ص225 . بحارالانوار :ج46ص215 . ینابیع الموده :ج3ص158 . تقویم شیعة :ص186

5-کافی :ج1ص469 . بحارالانوار :ج46ص215.366

3-شب اول رجب به روایت وقایع الایام 

 شب شريفى است و در آن چند عمل سنت است :
1- غسل .
2-  چون هلال اين ماه را به بيند بگويد: (( اللهم اهله علينا بالامن و الايمان والسلامة و الاسلام ربى و ربك الله عزوجل ))(1) .
3- زيارت كند امام حسين عليه السلام را.
4-احياء كند اين شب را بدعا و تلاوت قرآن و نماز.
5- بعد از نماز مغرب بسيت ركعت نماز بجا آورد، هر دو ركعت بيك سلام و در هر ركعت حمد و  توحيد  يكمرتبه بخواند تا محفوظ بماند خود او واهل و مال و اولاد او و از عذاب قبر در پناه باشد و از صراط مانند برق خاطف بگذرد.(2)
6- بعد از نماز عشاء اين دعا منقول از حضرت جواد عليه السلام را بخواند:
(( اللهم انى اسئلك بابك مليك ،الخ ‌))(3) .
7-بعد از هشت ركعت نمازهاى شب در سجده بخواند دعاى موسوى (( لك الحمدة ان اطعمتك ،الخ ‌)) .
8-بعد از نماز  وتر  اين شب ، چنانچه نشسته است اين دعا بخواند: (( الحمدالله الذى لا ينفذخزائنه ، الخ ‌)) .

 و بخواند نيز دعائى كه حضرت هادى عليه السلام ميخوانده :  ((يا نور النور ، الخ )).(4)
بدانكه علماء در كتب دعوات از براى هر شب اين ماه نماز مخصوصى ذكر كرده و من نيز متابعت ايشان نموده در اين مختصر ذكر مينمايم تا رجبيون از فيض آن بى بهره نمانند، پس از نماز امشب ، سى ركعت است به  حمد و سه مرتبه  جحد  و سه مرتبه توحيد و نمازهاى ديگر از براى اين شب نيز وارد شده كه  سيد  در  اقبال   ذكر فرموده : هر كه طالب است بآنجا رجوع كند.(5)

پاورقی :

1-اقبال الاعمال :ص628

2-همان :ص629

3-اقبال الاعمال :ص628

4-همان :ص633.634

5-اقبال الاعمال : ص629 

4-روز اول رجب به روایت وقایع الایام 

روز شريفى است و در آن چند عمل سنت است :

1-- روزه گرفتن . از حضرت باقر و صادق عليهماالسلام مرويستكه در روز اول رجب حضرت نوح كشتى سوار شد و امر كرد جميع كسانى را كه با او بودند روزه بدارند و فرمود: هر كه اين روز را روزه بدارد آتش جهنم يكسال راه او او دور شود.
2-غسل .(1)
3- زيارت امام حسين عليه السلام .(2)

 از حضرت صادق عليه السلام منقولستكه هر كه زيارت كند امام حسين را در روز اول ماه رجب البته حق تعالى بيامرزد و او را و زيارت مخصوصه آنحضرترا در  هدية الزائرين   ذكر كرده ام .
4- بخواند: (( اللهم انى اسئلك ياالله ياالله ياالله ، الخ ‌)) . و اين دعاى بسيار طويلى است كه  سيد  در  اقبال   از كتاب مختصر نقل كرده(3) .
5- شروع كند بنماز  سليمان   بدينطريق كه ده ركعت نماز بجا آورد، هر دو ركعت بيك سلام و در هر ركعت يكمرتبه  حمد  و سه مرتبه  قل هوالله   و سه مرتبه  قل يا ايهاالكافرون   بخواند و بعد از هر سلام دستها بسوى آسمان بلند كند و بگويد:
(( لااله الاالله وحده لا شريك له له الملك و له الحمد يحى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كل شئى قدير اللهم لامانع لما اعطيت و لا معطى لما منعت و لا ينفع ذا الجد منك الجد)) .
پس دستها را بر روى خود كشد و از براى اين نماز فضيلت بسيار روايت شده و از فوائد آن نبايد غفلت نمود و در روز نيمه آخر ماه نيز بايد بجا آورد بنحويكه خواهد آمد و  سيد  و در  اقبال   از براى اين روز، چهار ركعت نمازى بكيفيتى مخصوص نقل كرده هر كه طالب است بآنجا رجوع كند.
بدانكه  محقق داماد  - عطرالله مرقده - در ساله اربعه ايام خود گفته در اعمال روز  دحوالارض   كه 25 ذى العقده باشد فرموده كه زيارت حضرت امام رضا عليه السلام در اين روز افضل اعمال مستحبه واكد آداب منسونه است و همچنين زيارت آنحضرت در روز اول ماه رجب الفرد نيز بغايت موكد و محثوث عليه است .(4)

پاورقی :

1-اقبال الاعمال : ص634

2-همان :ص638

3-همان :ص638

4-المعتبر :ج2ص708 . مدارک الاحکام :ج6 . وقایع الایام :ص374 .

5-ولادت امام محمد باقر به روایت وقایع الایام 

و در اين روز، سنه 57: بروايت  شيخ   و  ابن شهر آشوب ولادت   با سعادت حضرت باقر عليه السلام واقع شده و موجب زيادتى شرف اينروز گرديده(1) و حقير ولادت آنجانبرا در سوم صفرا ايراد كردم .

پاورقی :

1-مسارالشیعة :ص33 . وقایع الایام :ص374

6-وفات حسن بصری   

و در مثل اين روز، سنه 110،  حسن بصرى   وفات كرد(1) .  و صوفيه و اهل سنت را اعتقاد تمامى است و باو و اكثر شيعه او را منحرف ميدانند. از اميرالمؤ منين و ائمه طاهرين عليهم السلام و از براى او مطاعن بسيار نقل كرده اند و گفته اند كه اميرالمومنين او را الفتى (2) گفت و سامرى امت لقب داد و هم دعا كرد در حق او كه هميشه محزون و غمين باشد لاجرم پيوسته وغمنده و حزين بود تا زنده بود و (( كان كمن رجع عن دفن حميم او كخر بند ج ضل حماره )) .(3)
مكالمه حسن   با آنحضرت هنگام مراجعت آنحضرت از جنگ اهل  بصره   معروفست .
 ابن ابى الحديد  گفته كه گفته اند  حسن بصرى   على عليه السلام را مبغض بوده و مذمت ميكرده و بعد، چند چيزى از او در اين باب نقل ميكند، آنگاه ميگويد كه اصحاب ما منكرند اين مطلب را و ميگويند او از محبين على عليه السلام بوده و او را تعظيم نموده ، الخ .
و بالجمله ، مان بين  حسن   و  ابن سرين   منافرت تامى بوده بطوريكه مثل گشته  جالس الحسن او ابن سرين   و لهذا بفاصله كمى بعد از او  ابن سرين   نيز وفات كرد، چنانچه  فرزدق   و  جرير  شاعر نيز با هم ضد و معاند بودند و چون خبر وفات  فرزدق   به  جرير  رسيد بگريست و گفت : (( اوالله انى لاعلى انى قليل البقاء بعده و لقد كان نجمنا و احد او كان واحد منا مشغول بصاحبه و قل مامات ضد او صديق الاوتبعه صاحبه )) و اتفاقا در همان سال و بقولى بعد از چهل روز  جرير  وفات يافت  .(4 و 5)
و بالجمله در شب وفات  حسن   و  ابوعبيده معمر بن مشتى   نحوى بصرى صاحب تصنيفات مفيده ، متولد شد و صد سال عمر كرد و در سنه 211، وفات كرد و گفته اند كه او چون راءى خوارج ميداشت و متهم بود بميل غلمان كسى بر جنازه او حاضر كرد و گفته اند كه او چون براى حمل جنازه اش حمال كرايه كردند و  ابوعبيده   را در مسجد  بصره   در پاى يكى از ستونها مقامى بود كه در پاى آن هميشه مى نشسته وقتى  ابونواس  شاعر كه با  ابوعبيده   خيلى مزاح ميداشت بر آن ستون نوشت :

                                                  صلی الا علی لوطو شیعتة               ابا عبیدة قل بالله امینا

                                             فانت عندی بلاشک بقیتهم        منذا حمتلت و قد جاوزت سبعینا (6)

 ابوعبيده   چون داخل مسجد شد و آن شعر بديد گفت : اين كار  ماجن لواط ابونواس   است او را محو كنيد اگر چه در آن صلوات بر پيغمبر است و نوادر او بسيار است و او است اول كسيكه غريب الحديث تصنيف كرد و او غير از  ابوعبيده قاسم بن سلام  است .

پاورقی :

1-تفسیر الثعالبی :ج1ص79 . وقایع الایام :ص374

2-لفتی به زبان نبطبه یعنی شیطان و این لقبی است که مادر حسن در زمان طفولیت او ، او را به آن می نامید و کسی بر ان مطلع نبود .

3-بحارالانوار :ج42ص143 . وقایع الایام :ص374

4-گویند یکی مژده پیش انوشیروان آورد که شنیدم فلان دشمن تو را خدای برداشت . گفت : هیچ شنیدی که مرا خواهد گذاشت .

                             اگر بمرد عدو جای شادمانی نیست        که زندگانی ما نیز جاودانی نیست    (منه)

5-الکنی و الالقاب :ج3ص27 . وقایع الایام :ص375 .

6-سیراعلام النبلاء :ج9ص445.446. وقایع الایام :ص375 .

توضیحات

رجب المرجب

02 خرداد 1391

سید امیر حسین بحرالعلوم طباطبایی

24114