تتمه شعبان المعظم

مرگ حفضه دختر عمر بن خطاب

در ماه شعبان سال 45 ه حفضه از دنیا رفت و مروان بر جنازه او نماز خواند .(1) حفصه دختر عمر بن خطاب ، ابتدا زوجه خنیس بن عبدالله بود . بعد از آنکه خنیس وفات کرد عمر او را به عقد پیامبر درآورد . او با اخلاق و رفتار خود پیامبر و اهل بیت را می آزرد ، به حدی که پیامبر او را طلاق داد و با اصرار بعضی رجوع فرمود .(2)

در جنگ جمل خواست با عایشه حرکت کند ، ولی برادرش عبدالله بن عمر مانع گردید . اما هنگامی که لشکر امیرالمومنین علیه السلام به منزل ذی قار رسیدند عایشه نامه ای به این مضمون برای حفصه نوشت :((خبر زیادی لشکر ما به علی بن ابی طالب رسیده است و او از ترس در ذی قار اقامت کرده است و از این جنگ جان سالم به در نخواهد برد ...)) .

چون نامه به دست حفصه رسید کنیزان و مغنیه ها را جمع کرد و آنان دایره ها می نواختند و اشعاری می خواندند که در آنها امیرالمومنین علیه السلام را به بدی ذکر می کردند و زنان بنی امیه جمع شدند و شادی می کردند .

خبر به ام کلثوم سلام الله علیها رسید با عده ای از بانوان به صورت ناشناخته وارد مجلس شدند ، و ناگهان صورت ها را بالا کردند . حفصه خجالت کشید . ام کلثوم آیه ای که مربوط به زن های حضرت نوح و لوط علی نبینا علیهما السلام بود –برحفصه قرائت کرد (3) . و فرمود : ((اگر تو و آیشه امروز برای خواری پدر من امیرالمومنین علیه السلام به یکدیگر کمک می کنید ، این کار شما تازگی ندارد چرا که همین معامله را با جدم پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم کردید .))

حفصه چون دید رسوا شده است ، نامه عایشه را پاره کرد و از ام کلثوم سلام الله علیها خواست بیشتر از این او را رسوا نکند (4) .

پاورقی :

1-المستدرک علی الصحیحین :ج4ص15 . البدایة و النهایة :ج8ص33.المنتخب من ذیل المذیل :ص95 . طبقات الکبری :ج8ص86 . تاریخ دمشق :ج3ص205 .

2-عین العبرة :ص41 . بحارالانوار :ج22ص229 . صحیح بخاری :ج3ص103 . ج6ص148 . مسند احمد :ج1ص33-34 . ج3ص478 . صحیح مسلم :ج4ص193 . شرح نهج البلاغة :ج14ص23 . سنن ترمزی :ج5ص93 . سنن بیهقی :ج7ص37-322 . مستدرک حاکم :ج2ص197 . سنن ابن ماجة :ج1ص650 . المجموع :ج17ص61-262-264 . البدایة و النهایة :ج8ص34 . سنن نسائی :ج6ص213 . مجمع الزوائذ :ج4ص333 .

3-سوره تحریم آیه 10 :(( ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِّلَّذِينَ كَفَرُوا اِمْرَأَةَ نُوحٍ وَاِمْرَأَةَ لُوطٍ كَانَتَا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَيْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ يُغْنِيَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَيْئاً وَقِيلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِينَ)) .

4-الکافئة فی ابطال توبة الخاطئة (شیخ مفید) :ص16 . بحارالانوار :ج32ص90 . الجمل (شیخ مفید) :ص149 . الجمل (ابن شدقم) :ص33 . شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید) :ج14ص13 .

جنگ پیامبر با بنی سعد

در شعبان سال ششم هجرت پیامبر صلی الله علیه واله و سلم حضرت امیرالمومنین علیه السلام را به همراه 100 نفر برای مقابله با طائفه بنی سعد در اطراف مدینة فرستاد . بنی سعد با خبر شده فرار کردند و مسلمانان صد شتر و دوهزار گوسفند به غنیمت گرفتند . امیرالمومنین علیه السلام چند شتر برای پیامبر جدا کرد و سایر غنایم را بین مسلمانان تقسیم فرمود و به مدینه بازگشت . (1)

پاورقی :

1-بحرالانوار :ج30ص376 . موسوعة التاریخ الاسلامی :ج2ص573 . التنبیه و الاشراف :ص220 . تاریخ یعقوبی :ج2ص74 .

شهادت سعید بن جبیر رحمة الله علیه

در این ماه در سال 95 ه جناب سعید بن جبر کوفی به دست حجاج بن یوسف ثقفی به شهادت رسید (1) .

سعید مردی فقیه ، زاهد و عابد بود که توفیق کسب علم از محضر مبارک زین العابدین غلیه السلام را یافته بود . او به خاطر اعتقاد خالص و محبت کاملی که به اهل بیت معصومین علیهم السلام داشت ، نزد امام زین العابدین علیه السلام از احترام خاصی برخوردار بود .

هنگامی که حجاج خواست آن بزرگوار را شهید کند ، دعا کرد که حجاج بعد از شهادت او قادر به قتل هیچکس نشود . خداوند دعای او را مستجاب کرد و حجاج 15 تا 20 روز بعد از شهادت سعید زنده بود و کسی را نکشت تا به مرض آکله به درک واصل شد .

بعد از آنکه حجاج سر آن بزرگوار را جدا کرد ، دو پای مبارک را نیز از ساق جدا کردند ، در حالی که از سن مبارکش 57 یا 79 سال می گذشت . او در شهر الحیّ در وسط عراق مدفون شد . قبر آن بزرگوار یکی از زیارت گاه های محبین اهل بیت علیهم السلام است که دارای گنبد و صحنی بزرگ مشتمل بر چهار در است .

بعضی مرگ حجاج را 15 روز ، بعضی20 روز و عده ای 40 روز بعد از شهادت جناب سعید بن جبیر نقل کرده اند (2) . که اگر مرگ حجاج در 13 ماه رمضان باشد ، شهادت سعید به ترتیب در روزهای 27یا28یا22یا23و2یا3 شعبان محتمل است .

پاورقی :

1-مراقد المعارف :ج1ص350

2-سعید بن جبیر رحمة الله علیه :ص25-29 . منتخب التواریخ :ص422 . مراقد المعارف :ج1ص352 -351 . جلائ العیون :ص502 . تتمة المنتهی :ص106 .

مرگ مغیرة بن شعبه

در ماه شعبان سال 50 ه مغیرة بن شعبه در حالی که از طرف معاویه حاکم کوفه بود ، در سن 70 سالگی به درک واصل شد .(1) و زیادبن ابیه به جای او منصوب شد . مغیرة بن شعبه در کوفه سب امیرالمومنین علیه السلام می نمود و خطبا را امر می کرد که آن حضرت را لعن کنند و تا زمان فرارسیدن مرگش این عمل را ترک نکرد .(2)

مغیرة از اصحاب صحیفه ملعونه و لیله عقبه بود که می خواستند پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را به قتل برسانند . و همچنین از اصحاب سقیفه است .(3)

او از کسانی بود که در آتش زدن در منزل امیرالمومنین علیه السلام ، شکستن در ، کتک زدن به مادر سادات حضرت صدیقه شهیده فاطمة الزهرا سلام الله علیها و سقط جنین شریک بود . (4)

زنای مغیره با ام جمیل در بصره و اجرا نشدن حد بر او توسط عمر شهرت خاص دارد و در کتب شیعه و سنی با مدارک مختلف ذکر شده است (5) .  مغیره زناکارترین مردم در جاهلیت و اسلام بود .(6) مغیره از کسانی بود که به دستور معاویه همراه با عمروعاص و عروة بن زبیر روایاتی دروغین ساختند که مقتضای آن وجوب لعن و برائت از امیرالمومنین علیه السلام بود و برای این کار معاویه جوائز فوق العاده ای برای آنها مقرر کرد .(7)

او در محضر امام حسن علیه السلام جسارت به پدر بزرگوارش نمود (8). اما آن حضرت جواب های مناسبی به او دادند و در آخر فرمودند : ((تو آن کسی هستی که فاطمه دختر رسول خدا سلام الله علیهما را زدی تا بدنش خونین شد و فرزندش (محسن علیه السلام) را سقط نمود)).(9)

پاورقی :

1-کشف الهاویة در تاریخ و وقائع ایام معاویة :ص288 . منتخب التوارخ :ص302 . مستدرک حاکم : ج3ص448 . تاریخ طبری :ج4ص174 . تاریخ خلیفة بن خیاط :ص158 . تاریخ بغداد :ج1ص206 . طبقات الکبری : ج6ص20 . تاریخ دمشق :ج60ص60-61

2-کشف الهاویة :ص288 . بحارالانوار :ج30ص654 . الغدیر :ج6ص144 -143 . ابوطالب حامی الرسول :ص163 . شرح الاخبار : ج2ص466 . شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید) :ج4ص69-71 . ج13ص220 . ج20ص10 . مستدرک حاکم :ج3ص450 . سیر اعلام النبلاء :ج3ص31 . تاریخ دمشق :ج21ص71 . مسند احمد :ج1ص188 . ج4ص369 .

3-ارشاد القلوب :ج2ص332 . خصال :ص499 . هدایة الکبری :ص79 . المسترشد :ص597 . بحارالانوار :ج21ص223 . ج28ص100 . ج31ص632 . ج82ص267 . انوارالعلویة :ص74 . تفسیر صافی :ج2ص15 . مکاتیب الرسول :ج1ص602-603-607 . الصراط المستقیم :ج3ص44 . درجات الرفیعة :ص299 . منتخب التواریخ :ص63 . کشف الهاویة :ص289 . الهجوم علی بیت فاطمة :ص56 .

4-الجمل (مفید) :ص57 . بحارالانوار :ج43ص197. ج44ص83 . مأساة الزهرا :ج1ص177-226-313 . ج2ص184-172 . احتجاج :ج1ص414 . الهجوم علی بیت فاطمة :ص114-122-245-275-283-332-340-352 . بیت الاحزان :ص144 . المعة البیضاء فی شرح خطبة الزهراء :ص870

5-الایضاح :ص554-552 . احتجاج :ج1ص416-401 .  بحارالانوار :ج30ص639 . ج44ص84-70 . الغدیر :ج6ص138 . النص و الاجتهاد :ص354 . کشف الهاویة :ص288 . مستدرک حاکم :ج3ص449 . شرح نهج البلاغة :ج12ص231-138 . فتح الباری :ج5ص188 . تاریخ دمشق :ج60ص35 . الاصابة :ج2ص28 . فتوح البدان :ج2ص423 . تاریخ یعقوبی :ج2ص145 . تاریخ طبری :ج3ص169 . السقیفة و الفدک :ص96-92 . تاج العروس :ج5ص143 . وفیات الاعیان :ترجمه یزید بن زیاد حمیری

6-الغدیر :ج6ص141 . بحارالانوار :ج30ص648 . کشف الهاویة :ص286 . شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید) :ج12ص239 .

7-بحارالانوار :ج30ص401 . الصحیح من السیرة :ج4ص359 . کشف الهاویة :ص286 . شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید) :ج4ص63 .

8-کشف الهاویة :ص288 . شرح نهج البلاغة :ج6ص288 .

9-احتجاج :ج1ص414 . بحارالانوار :ج31ص645 . ج43ص197 . ج44ص81 . بیت الاحزان :ص116 . اللمعة البیضاء فی شرح خطبة الزهراء :ص870 . صحیفة الامام حسن :ص270 . مأساة الزهراء :ج2ص51-141 . الهجوم علی بیت فاطمة :ص300 . 

توضیحات

شعبان المعظم

25 تیر 1391

سید امیر حسین بحرالعلوم طباطبایی

14262