ولادت‏ عقیله بنی هاشم

ولادت‏ عقیله بنی هاشم

در تاريخ ولادت زينب عليها السلام اختلاف است. در رياحين الشريعه آمده است که ميلاد آن حضرت را، برخي پنجم ماه‏جمادي الاُولاي سال ششم، بعضي اوايل شعبان آن سال، بعضي در ماه رمضان و برخي ديگر در دهه آخر ماه ربيع‏الثاني و طبق نقلي ماه محرم سال پنجم هجرت ذکر کرده‏اند ولي هيچ‏يک از اين اقوال دليل محکم تاريخي ندارد. اين عدم اتفاق نظر در مورد تاريخ وفات آن مخدره نيز به چشم مي‏خورد به طوري که برخي آن را در ماه رجب سال 62 و بعضي در چهاردهم رجب سال 62 دانسته‏اند. همچنين در مورد محل دفن و قبر ايشان نيز اختلاف است. برخي قبر آن بانوي بزرگوار را در مدينه، جمعي در شام و گروهي در قاهره پايتخت مصر مي‏دانند. يکي از سادات در ولادت و فضيلت زينب کبري دختر اميرالمؤمنين عليهما السلام مولوديه‏اي سروده است که بخشي از آن چنين است:

دوستان! گشت عيان نور خدا پنجم ماه جمادي الاولي‏ از جمال و رخ بانو زينب‏ يعني از آينه علم وادب‏ اختر پاک سماوات عُلي‏ دختر شير خدا و زهرا مهربان خواهر و يار سبطين‏ با حسن همدم و همکار حسين‏ مقدمش بر همه بادا مسعود حق نگهداردش از چشم حسود لاله‏اي بود ز باغ ايمان‏ که به‏دل داشت بسي داغ، نهان‏ داغش از بس به دلِ سوخته بود لاله‏سان، چهره‏اش افروخته بود حوريان محو رخ نيکويش‏ قدسيان مات شکنج مويش‏ عود ريزيد به مجمر بسيار مشک ريزيد ز دامن خروار شمع جمع حرم آل عبا بود شهزاده آزاده ما که بدو بار به منزل برسيد کشتي عشق به ساحل برسيد يعني از بَعد شهيد بي‏سر بُرد اين بار اسيري، خواهر تا اسارت به شهادت يکجا زنده گرداند آيين خدا گل گلزار نبوت چه شکفت‏ جد او نام ورا زينب گفت‏ يعني او زينت بابش علي است‏ که از او نورخدا منجلي است‏ جلوه احمدي از او پيدا صولت حيدريش چهره نما سينه‏اش مخزن اسرار خدا چهره آيينه آثار خدا آري اين نکته مسلّم باشد عالمه غير معلم باشد نگهي گرم و سري افکنده‏ يعني از جان به حسينم بنده‏ با برادر همه جا همراهم‏ من کمين بنده او، اوشاهم‏ تهيم از خود و پر از اويم‏ عشقش از روز ازل بُدخويم‏ اي دل ارطالب فيضي به ادب‏ بوسه زن درگه بانو زينب‏ سرورا! بنده نوازي کن ساز جندقي را به نگاهي بنواز گفتم اين شعر به عيد مولود تا شود توشه به روز موعود

نام و کنيه‏

زينب در لغت به معناي درخت نيکو منظر آمده و ممکن است مخفف زين و أب يعني زينت پدر باشد. براساس متون تاريخي و روايات، اميرالمؤمنين دو يا سه دختر به نام زينب داشته که بانوي شجاع کربلا زينب کبري بوده است و چنان که شيخ مفيد و برخي ديگر گفته‏اند زينب صغري همان خواهر مادري زينب يعني امّ‏کلثوم بوده است ولي شيخ مفيد؛ در پايان کلام خود، در زمره فرزندان عليعليه السلام به زينب صغراي ديگري اشاره مي‏کند که مادرش کنيز بوده است. يکي از القاب حضرت زينب که در روايات هم آمده است عقيله يا عقيله بني‏هاشم به معناي زن ارجمند و يکتا در ميان خويشاوندان مي‏باشد. و در ميان کنيه‏هاي زينب عليها السلام نيز امّ‏کلثوم و امّ‏عبداللَّه ذکر شده که بر اساس اين نقل، زينب امّ‏کلثوم کبر و خواهرش امّ‏کلثوم صغري است. با اين حال در بسياري از کتابها مانند مناقب ابن شهرآشوب و شرح نهج‏البلاغه‏ي ابن ابي‏الحديد ، خواهر آن بانوي معظمه را امّ‏کلثوم کبرا مي‏دانند و براي زينب عليها السلام چنين کنيه‏اي ذکر نکرده‏اند.

زینب عقیله بنی هاشم ص 10